इतिहास

इतिहास म्हणजे मानवजातीच्या जीवनप्रवाहाचा अभ्यास असेही म्हणता येते. इतिहासाचे प्राचीन, मध्ययुगीन व आधुनिक असे कालखंड असू शकतात. इतिहासाच्या कोणत्याही कालखंडाचा अभ्यास म्हणजे त्या कालखंडाच्या राजकीय, सामाजिक, आíथक, प्रशासकीय, सांस्कृतिक, धार्मिक बाजूंचा अभ्यास असतो.

राजकीय, राजनैतिक, सांस्कृतिक, बौद्धिक, सामाजिक आणि आर्थिक असे सहा प्रकारचे इतिहास आहेत.  जसे आपण सर्व जाणतो, भूतकाळात घडलेल्या घटनांचा अभ्यास आहे ज्याचा विशेषतः मानवी घडामोडींशी संबंध आहे. जेव्हा आपण इतिहासाचा अभ्यास करतो तेव्हा आपल्याला कळते की आपण कुठे आहोत आणि आपण जसे आहोत तसे का जगतो . हा आपला अभ्यास आहे—मानवांचा आणि सतत बदलणाऱ्या जगात आपले स्थान. त्याशिवाय, आम्हाला आमचे सर्व विजय आणि अपयश समजू शकणार नाहीत आणि आम्ही काहीतरी चांगले बनवल्याशिवाय नमुन्यांची सतत पुनरावृत्ती करू.

भूतकाळ आपल्याला वर्तमानाबद्दल शिकवतो, कारण इतिहासहा आपल्याला भूतकाळातील समस्यांचे विश्लेषण आणि स्पष्टीकरण देण्यासाठी साधने देतो, तो आपल्याला असे नमुने पाहण्यास प्रवृत्त करतो जे अन्यथा वर्तमानात अदृश्य असू शकतात – अशा प्रकारे वर्तमान आणि भविष्यातील समस्या समजून घेण्यासाठी (आणि सोडवण्यासाठी!) एक महत्त्वपूर्ण दृष्टीकोन प्रदान करते.

इतिहासाचा अभ्यास करणे आवश्यक आहे कारण तो आपला भूतकाळ उघड करतो , आपण कोण आहोत , कोठून आलो आहोत हे समजून घेण्यास मदत करतो आणि आपण कोठे जात आहोत हे शक्यतो उघड करू शकतो .खरं तर अभ्यास करणे . आपला भूतकाळ आपल्याला आपले भविष्य घडवण्याची संधी देतो.

*तिहास म्हणजे काय? – भूतकाळातील घटनांची सुसंगतपणे दिलेली माहिती म्हणजे ‘ इतिहास’ होय.