श्री गणेश पंचरत्न स्तोत्र हे गणपतीच्या भक्तीने ओतप्रोत असलेले एक अत्यंत पवित्र आणि प्रभावी स्तोत्र आहे. हे स्तोत्र आद्य शंकराचार्यांनी रचले असून, यामध्ये भगवान गणेशाच्या पाच रत्नांसारख्या गुणांचे वर्णन केले आहे. या स्तोत्राचे पठण केल्याने भक्तांच्या जीवनातील अडथळे दूर होतात, बुद्धी आणि यश प्राप्त होते, तसेच मनाला शांती मिळते. या लेखात आपण या स्तोत्राचा मूळ पाठ, त्याचा अर्थ आणि त्याचे महत्त्व जाणून घेऊ.

श्री गणेश पंचरत्न स्तोत्र (मूळ पाठ)

मुदाकरात्तमोदकं सदा विमुक्ति साधकम्।
कलाधरावतंसकं विलासि लोक रक्षकम्।
अनायकैक नायकं विनाशितेभदैत्यकम्।
नताशुभाशुनाशकं नमामि तं विनायकम्।।२.

नतेजरातिभास्करं नमद्विनायकं सदा।
करात्सुधाशु रेणुकं नमामि संनादकम्।
सुरेश्वरं निदीश्वरं गजेश्वरं गणेश्वरम्।
महेश्वरं तमाश्रये परात्परं निरंतरम्।।३.

समस्तलोक शंकरं निरस्तदैत्य कुंजरम्।
दरेदरोदरं वरं वरेभवक्त्र मक्षरम्।
कृपाकरं क्षमाकरं मुदाकरं यशस्करम्।
मनस्करं नमस्कृतां नमस्करोमि भास्करम्।।४.

अकिंचनार्ति मार्जनं चिरंतनोक्तिभाजनम्।
पुरारिपुर्व नंदनं सुरारिगर्व चर्वणम्।
प्रपंचनाश भीषणं धनंजयादि भूषणम्।
कपोलदान वारणं भजे पुराण वारणम्।।५.

नितांत कान्ति दन्तकान्ति मन्तकान्ति कात्मजम्।
अचिन्त्यरूप मन्तहीन मन्तराय कृन्तनम्।
हृदंतरे निरंतरं वसंतमेव योगिनाम्।
तमेकदंत मेकमेव चिन्तयामि संततम्।।फलश्रुति:
पंचरत्नमिदं स्तोत्रं यः पठेति शुद्धमानसः।
स सर्वं लभते ह्यत्र विघ्नं तस्य न जायते।।

श्री गणेश पंचरत्न स्तोत्राचा अर्थ

१. पहिला श्लोक

हातात मोदक धारण करणाऱ्या, सदा मुक्ती देणाऱ्या, चंद्रकला धारण करणाऱ्या, लोकांचे रक्षण करणाऱ्या, अनन्य नायक असलेल्या, दैत्यांचा नाश करणाऱ्या आणि अशुभांचा नाश करणाऱ्या विनायकाला मी नमस्कार करतो.

अर्थ: यात गणपतीच्या विघ्नहर्ता स्वरूपाचे वर्णन आहे. ते भक्तांना मुक्ती देतात आणि सर्व अडथळे दूर करतात.२. दुसरा श्लोक:
नतमस्तकांनी सदा पूजनीय, अमृतमय किरणांनी युक्त, सर्वांचे नेतृत्व करणारे, देवांचे स्वामी, संपत्तीचे स्वामी, गणांचे स्वामी आणि महान स्वामी असलेल्या गणपतीला मी निरंतर आश्रय देतो.

अर्थ: गणपती सर्वश्रेष्ठ आणि सर्वांचे आधार आहेत, असे यात वर्णन आहे.

३. तिसरा श्लोक:
सर्व लोकांना सुख देणारे, दैत्यांचा नाश करणारे, उदार स्वरूप, श्रेष्ठ गजमुख, कृपेचा सागर, क्षमादान करणारे, आनंद देणारे, यश देणारे आणि मनाला प्रेरणा देणाऱ्या गणपतीला मी नमस्कार करतो.

अर्थ: गणपतीच्या दयाळू आणि कृपाळू स्वरूपाचे वर्णन यात आहे.

४. चौथा श्लोक:
दरिद्र्याचा नाश करणारे, शास्त्रांचे आधार, विष्णुचे पुत्र, दैत्यांचा गर्व नष्ट करणारे, विश्वाचा नाश करणारे भयंकर स्वरूप, धनंजय (अर्जुन) यांचे भूषण आणि गालांवरून वहाणाऱ्या मस्तकाला मी भजतो.

अर्थ: गणपतीचे विश्वरक्षक आणि शक्तिशाली स्वरूप यात दर्शवले आहे.

५. पाचवा श्लोक:
नितांत सुंदर दंत असलेले, यमदेवाचे पुत्र, अचिंतनीय रूप, मंत्रांचा आधार, विघ्नांचा नाश करणारे, योगींच्या हृदयात निरंतर वास करणाऱ्या एकदंत गणपतीचा मी सदा चिंतन करतो.

अर्थ: गणपतीचे एकदंत स्वरूप आणि त्यांचे योगींशी असलेले नाते यात व्यक्त केले आहे.फलश्रुति:
जो कोणी शुद्ध मनाने या पंचरत्न स्तोत्राचे पठण करतो, त्याला सर्व काही प्राप्त होते आणि त्याच्या जीवनातील विघ्ने दूर होतात.

श्री गणेश पंचरत्न स्तोत्राचे महत्त्व