कारगिल विजय दिवस २०२३
1999 मध्ये कारगिल युद्धादरम्यान देशासाठी अंतिम बलिदान देणाऱ्या भारतीय सैनिकांच्या शौर्य आणि शौर्याला श्रद्धांजली वाहण्यासाठी दरवर्षी 26 जुलै रोजी देशभरात कारगिल विजय दिवस साजरा केला जातो. हा दिवस ऑपरेशन विजयच्या विजयाच्या स्मरणार्थ साजरा केला जातो, जो 199 मधील कारगिल युद्धादरम्यान पाकिस्तानवर महत्त्वपूर्ण लष्करी विजय होता.
आज भारत विजय दिवसाचा 24 वा वर्धापन दिन साजरा करत आहे
हा दिवस कारगिल युद्ध किंवा कारगिल संघर्ष म्हणूनही ओळखला जातो. 1999 मध्ये या दिवशी भारतीय सैनिकांनी नियंत्रण रेषा (LOC) ओलांडून भारतीय हद्दीत घुसलेल्या पाकिस्तानी घुसखोरांशी लढा दिला.
जम्मू आणि काश्मीरमधील कारगिल जिल्ह्यातील नियंत्रण रेषेवर (एलओसी) भारत आणि पाकिस्तान यांच्यात कारगिल युद्ध झाले होते जिथे भारतीय सैन्याने पाकिस्तानी सैन्याला हुसकावून लावत ‘ऑपरेशन विजय’ अंतर्गत प्रसिद्ध ‘टायगर हिल’ आणि इतर महत्त्वाच्या चौक्या पुन्हा ताब्यात घेतल्या.
कारगिल विजय दिवस कसा साजरा केला जातो?
हा दिवस देशभरात साजरा केला जातो. भारताचे पंतप्रधान दरवर्षी इंडिया गेटवर अमर जवान ज्योती येथे शहीदांना श्रद्धांजली अर्पण करण्यासाठी ओळखले जातात. टोलोलिंग टेकडीच्या पायथ्याशी द्रास येथे कारगिल युद्धाचे स्मारक आहे. हे भारतीय लष्कराने बांधले असून युद्धादरम्यान प्राण गमावलेल्या सैनिकांचा सन्मान केला जातो. विशेष म्हणजे स्मारकाच्या प्रवेशद्वारावर ‘पुष्प की अभिलाषा’ अशी कविता कोरलेली असून, तेथील स्मारकाच्या भिंतीवर शहिदांची नावेही कोरलेली आहेत.
राणी लक्ष्मीबाई – सन १८५७ च्या स्वातंत्र्यसंग्रामातील रणरागिणी ( भाग 2)
कारगिल युद्धाचा इतिहास
२६ जुलै १९९९ रोजी युद्ध संपल्याने पाकिस्तानी सैन्याला आपल्या हद्दीतून हुसकावून लावण्यात भारताला यश आले. हा महत्त्वाचा दिवस कारगिल विजय दिवस म्हणून ओळखला जाऊ लागला. युद्धादरम्यान 527 जवानांनी देशासाठी बलिदान दिले होते. कारगिल युद्ध मे-जुलै 1999 च्या दरम्यान जम्मू आणि काश्मीरच्या कारगिल जिल्ह्यात नियंत्रण रेषेवर (एलओसी) झाले ज्यामध्ये भारताचा विजय झाला. कारगिल युद्ध 60 दिवसांपेक्षा जास्त काळ लढले गेले आणि 26 जुलै रोजी संपले.
1999 मध्ये पाकिस्तानी सैन्याने वितळणाऱ्या बर्फाचा फायदा घेत दोन्ही देशांच्या द्विपक्षीय समजाचा (हिवाळ्याच्या हंगामात पोस्ट दुर्लक्षित राहील) फसवून भारताच्या उच्च चौक्यांचा ताबा घेतला. पाकिस्तानी सैन्याने युद्धात आपले सैनिक सामील असल्याचा दावा नाकारला आणि दावा केला की ते काश्मीरचेच बंडखोर होते, परंतु दारूगोळा, ओळखपत्रे, रेशन स्टोअर्स आणि इतर पुरावे या भ्याड कृत्यामागे पाकिस्तानी सैन्याचा हात असल्याचे सिद्ध करतात.
सुरुवातीला पाकिस्तानने अनेक मोक्याच्या ठिकाणांवर कब्जा केला. पण युद्धाच्या दुसऱ्या टप्प्यात भारताने मोक्याच्या वाहतुकीच्या मार्गांवर यशस्वीपणे कब्जा केला आणि स्थानिक मेंढपाळांच्या मदतीने आक्रमणाचे ठिकाण ओळखले. अंतिम टप्प्यात भारतीय लष्कराने जुलैच्या शेवटच्या आठवड्यात भारतीय हवाई दलाच्या मदतीने युद्धाची सांगता केली. 26 जुलै 1999 रोजी भारतीय लष्कराने पाकिस्तानी घुसखोरांवर आपला विजय घोषित केला. पण विजयाची किंमत जास्त होती.