पु.ल.देशपांडे यांचा जन्म मुंबईतील गावदेवी या भागात गौड सारस्वत ब्राह्मण कुटुंबामध्ये ८ नोव्हेंबर १९१९ रोजी झाला. त्यांचे आजोबा वामन मंगेश दुभाषी हे एक कवी व साहित्याचे जाणकार होते. त्यांचे बालपण जोगेश्वरी येथील सारस्वत कॉलनीत गेले तसेच त्यांनी पार्ले टिळक विद्यालयात शालेय शिक्षण घेतले. त्यांनी मुंबईतील इस्माईल युसुफ कॉलेजातून इंटर व सरकारी लॉ कॉलेजमधून एल्‌एल.बी. ची पदवी घेतली आणि कलेक्टर कचेरी व प्राप्तीकर विभागात काही काळ नोकरी केली. त्यापूर्वी ते पेट्रोल रेशनिंग ऑफिसमध्ये कारकून आणि ओरिएंटल हायस्कूलमध्ये शिक्षक होते. पुण्याला आल्यावर त्यांनी फर्ग्युसन कॉलेजमधून बी.ए.आणि नंतर एम.ए. केले.

फर्ग्युसन महाविद्यालयामध्ये असताना देशपांडे यांनी नाटकांतून भूमिका करायला सुरुवात केली. १९३७ पासून नभोवाणीवर पु.ल.देशपांडे छोट्या मोठ्या नाटिकांत भाग घेऊ लागले होते.  १९४० च्या दशकात त्यांनी साहित्यक्षेत्रात पदार्पण केले. १९४६ साली त्यांचे सुनीताबाईंशी विवाह झाले. १९४७ ते १९५४ या काळात त्यांनी चित्रपटांमध्ये आणि चित्रपटांसाठी काम केले. देशपांडे यांनी संगीत दिले आणि चित्रपटातील गाणी देखील गायले.

खरं तर आजोबांनी लिहून दिलेले आणि पु.ल. यांनी पाठ केलेले पहिले भाषण त्यांनी वयाच्या पाचव्या वर्षी शाळेत हावभावासहित खणखणीत आवाजात म्हणून दाखवल्याचे सांगितले जाते. सात वर्षे अशी भाषणे केल्यानंतर वयाच्या बाराव्या वर्षापासून देशपांडे स्वतःची भाषणे स्वतःच लिहायला लागले. तर ते इतरांनाही भाषणे आणि संवाद लिहून देऊ लागले.

पुरस्कार आणि सन्मान

साहित्य

अनुवादित कादंबऱ्या

प्रवासवर्णने

व्यक्तिचित्रे

चरित्रे

एकपात्री प्रयोग

एकांकिका-संग्रह

नाटके

विनोदी कथा

व्यक्तिचित्रे

संकीर्ण

चित्रपटांची यादी