वाईटावर चांगल्याच्या विजयाचे प्रतीक म्हणून दरवर्षी नवरात्रोत्सवाच्या समारोपासह दसरा सण साजरा केला जातो. या दिवशी विजयादशमी, रावण दहन आणि शस्त्रपूजा म्हणूनही ओळखले जाते. यंदा 12 ऑक्टोबर रोजी विजयादशमी उत्सव साजरा केला जाणार आहे. जाणून घेऊया रावण दहन आणि शस्त्रपूजनाचा शुभ मुहूर्त कोणता आहे.
हिंदू कॅलेंडरनुसार, विजयादशमी हा सण दरवर्षी अश्विन महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या दहाव्या दिवशी साजरा केला जातो. यामुळे याला विजयादशमी असेही म्हणतात. ज्योतिषी डॉ. अनिश व्यास, पाल बालाजी ज्योतिष संस्थेचे संचालक, जयपूर, जोधपूर यांनी सांगितले की, यावर्षी अश्विन महिन्यातील शुक्ल पक्षातील दशमी तिथी १२ ऑक्टोबरपासून सकाळी १०:५८ वाजता सुरू होईल आणि तिची शेवटची तारीख असेल: १३ ऑक्टोबर २०२४. , 09 am: 08 मिनिटांनी होईल. उदय तिथीनुसार यंदा 12 ऑक्टोबरला दसरा सण साजरा केला जाणार आहे.
हिंदू धर्मात दसऱ्याला विशेष महत्त्व आहे. दशमीलाच माता दुर्गेने महिषासुर या राक्षसाचा वध केला, त्याच दिवशी रामाने रावणाचा वध केला. त्यामुळे ती विजयादशमी म्हणून साजरी केली जाते. तसेच, रावण दहन देशभरात वेगवेगळ्या ठिकाणी होते आणि प्रत्येक ठिकाणच्या परंपरा पूर्णपणे भिन्न आहेत. या दिवशी शस्त्रांचीही पूजा केली जाते.
या दिवशी शमीच्या झाडाचीही पूजा केली जाते. या दिवशी वाहने, इलेक्ट्रॉनिक्स वस्तू, सोने, दागिने, नवीन कपडे इत्यादी खरेदी करणे शुभ असते. दसऱ्याच्या दिवशी भगवान नीलकंठाचे दर्शन घेणे अत्यंत शुभ मानले जाते. या दिवशी नीळकंठ पक्षी पाहिल्यास तुमच्या सर्व वाईट कर्मे दूर होतात असा समज आहे. नीलकंठ पक्षी हा देवाचा प्रतिनिधी मानला जातो. दसऱ्याला नीलकंठ पक्ष्याचे दर्शन घेतल्याने धन आणि संपत्ती वाढते. असे मानले जाते की दसऱ्याच्या दिवशी कधीही नीलकंठ दिसल्यास घरात समृद्धी येते आणि जे काही काम करायचे आहे त्यात यश मिळते.
दसरा तिथी दशमी तिथीची सुरुवात: 12 ऑक्टोबर सकाळी 10:58 वाजता
शेवटची तारीख: 13 ऑक्टोबर 2024, सकाळी 09:08
दसऱ्याला शुभ योगायोग
धार्मिक मान्यतेनुसार विजयादशमीच्या दिवशी श्रावण नक्षत्राची उपस्थिती अत्यंत शुभ असून, यावर्षी हा योगायोग ठरत आहे.
आम्ही तुम्हाला सांगतो की श्रवण नक्षत्र 12 ऑक्टोबरला पहाटे 5:25 वाजता सुरू होते आणि 13 ऑक्टोबरला पहाटे 4:27 वाजता संपते. यासोबतच कुंभ राशीतील शनी शश राजयोग निर्माण करत आहे, लक्ष्मी नारायण योगासह शुक्र आणि बुध शुक्र मालव्य नावाचा राजयोग निर्माण करत आहेत.
शस्त्र पूजेची वेळ
दसऱ्याच्या दिवशी अनेक ठिकाणी शस्त्रांची पूजा करण्याचीही परंपरा आहे. दसऱ्याच्या दिवशी विजय मुहूर्तावर शस्त्रपूजन केले जाते. या वर्षी दसरा पूजेचा शुभ मुहूर्त 2:02 पासून सुरू होईल, जो 2:48 पर्यंत चालेल. मुहूर्ताचा एकूण कालावधी अंदाजे ४६ मिनिटे असेल.
रावण दहन मुहूर्त
दसऱ्याच्या दिवशी लंकापती रावण, त्याचा भाऊ कुंभकर्ण आणि मुलगा मेघनाथ यांच्या पुतळ्यांचे दहन केले जाते. पुतळे दहन योग्य वेळी केले तरच शुभ मानले जाते. विजयादशमीच्या दिवशी म्हणजेच १२ ऑक्टोबरला पुतळे दहनाचा शुभ मुहूर्त सूर्यास्ताच्या वेळी संध्याकाळी ५.४५ ते रात्री ८.१५ पर्यंत असेल.
दसरा परंपरा
दसऱ्याचा सण वेगवेगळ्या ठिकाणी वेगवेगळ्या पद्धतीने साजरा केला जातो. शस्त्रे वापरणारे समुदाय या दिवशी शस्त्रांची पूजा करतात. पुष्कळ लोक या दिवशी ग्रंथ, वाहन इत्यादींची पूजा करतात. कोणत्याही नवीन कामाची सुरुवात करण्यासाठी हा दिवस सर्वात शुभ मानला जातो.
अनेक ठिकाणी दसऱ्याच्या दिवशी नवीन वस्तू खरेदी करण्याची परंपरा आहे. या दिवशी बहुतांश ठिकाणी रावणाच्या पुतळ्याचे दहन केले जाते. त्याचवेळी रावण दहनानंतर पुरुष घरी परतल्यावर काही ठिकाणी महिला आरती करून तिलक लावतात.
दसरा किंवा विजयादशमी ही सर्व सिद्धीची तिथी मानली जाते. त्यामुळे या दिवशी केलेली सर्व शुभ कार्ये फलदायी मानली जातात. ज्योतिषशास्त्रानुसार दसऱ्याच्या दिवशी लहान मुलांचे अक्षरलेखन, घर किंवा दुकानाचे बांधकाम, गृहप्रवेश, टोणसुर, नामकरण सोहळा, अन्नप्राशन, कान टोचणे, यज्ञोपवीत संस्कार आणि भूमिपूजन इत्यादी शुभ मानले जातात. विजयादशमीच्या दिवशी विवाह विधी निषिद्ध मानले जातात.
दसरा पूजा पद्धत
1. दसऱ्याच्या दिवशी सकाळी लवकर उठणे, आंघोळ करणे, स्वच्छ कपडे घालणे आणि गहू किंवा चुनापासून दसऱ्याची मूर्ती बनवणे.
2. शेणापासून 9 गोळे आणि 2 वाट्या बनवा, एका भांड्यात नाणी ठेवा आणि दुसऱ्या भांड्यात रोळी, तांदूळ, जव आणि फळे ठेवा.
3. आता मूर्तीला केळी, जव, गूळ आणि मुळा अर्पण करा. जर तुम्ही पुस्तकांची किंवा शस्त्रांची पूजा करत असाल तर त्यांच्यावरही या वस्तू अवश्य अर्पण करा.
4. यानंतर आपल्या क्षमतेनुसार दान करा आणि गरिबांना भोजन द्या.
5. रावण दहनानंतर शमीच्या झाडाची पाने तुमच्या कुटुंबातील सदस्यांना द्या.
6.शेवटी, आपल्या ज्येष्ठांच्या चरणांना स्पर्श करा आणि त्यांच्याकडून आशीर्वाद घ्या.