संभाजीराजे राज्याभिषेक दिन

छत्रपती संभाजीराजे यांचा राज्याभिषेक आजच्याच दिवशी म्हणजे 16 जानेवारी 1681 रोजी झाला होता. छत्रपती  संभाजी हे देखील पिता छत्रपती शिवाजींप्रमाणेच शौर्याचे आणि साहस चे प्रतीक होते. लहानपणापासूनच छत्रपती शिवाजी महाराजांसोबत युद्धभूमीवर राहून छत्रपती संभाजी युद्धकलेत तसेच मुत्सद्देगिरीत पारंगत झाले होते. यामुळेच छत्रपती संभाजीं महाराजांनी मुघल सम्राट औरंगजेबासोबत सुमारे 120 युद्धे केली आणि प्रत्येक युद्धात औरंगजेबाला पराभवाला सामोरे जावे लागले. छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या मृत्यूनंतर 16 जानेवारीला या दिवशी छत्रपती संभाजींमहाराजांचा राज्याभिषेक झाला.

जीवनविशेष

• • संभाजीराजेंचा जन्म 14 मे 1657 रोजी किल्ले पुरंदर येथे झाला.
  • वयाच्या दुस-या वर्षीच संभाजी यांच्या मातोश्रीचे निधन झाले. सईबाईच्या आकस्मिक निधनामुळे शंभुराजे लहानपणीच पोरके झाले.
  • सईबाईच्या निधनानंतर जिजाऊंनी संभाजी महाराजांच्या पालनपोषणाकडे लक्ष दिले.
  • जिजाऊंसोबत पुण्याजवळील कापूरहोळ येथील धाराऊ नावाची महिला बाल संभाजीची सांभाळ केल्याचा उल्लेख आढळतो.
  • पुढे सोयराबाईंनी सुद्धा संभाजीराजांचा सांभाळ केल्याचे इतिहासात उल्लेख आहे.
  • रणांगणावरील मोहिमा आणि राजकारणातील डावपेज यांचे बाळकडू लहानपणापासूनच मिळाले.
  • मोगल दरबारातील घडामोडी आणि राजकारण त्यांना लहान वयातच समजले होते. वयाच्या नवव्या वर्षी 5 हजारांची मनसबदारी मिळाली होती.
  • संभाजी महाराज केवळ 9 वर्षाचे असताना शिवरायांनी त्यांना आग्रा येथे नेले होते. शिवरायांची आग-यातील ऐतिहासिक सुटका झाल्यानंतर त्या बालवयात संभाजी महाराज एकटे आग्राहून संकटांचा सामना करत परतले होते. शिवरायांनी संभाजीला लहान वयातच मोहिमांवर नेत असल्याने त्यांना लढ्यांचा अनुभव आला.

वयाच्या चौदाव्या-पंधराव्या वर्षी शंभूराजांना काव्य, लिखाणाची आवड लागली. याच काळात ते संस्कृत भाषेतील पंडित बनले. बुधभूषणम हा संस्कृत ग्रंथ तर इतर भाषांतचील तीन ग्रंथ संभाजी राजांनी 15 व्या वर्षीच लिहले. वयाच्या 18 व्या वर्षी ते युवराज बनले होते तर वयाच्या 23 व्या वर्षी छत्रपती बनले. पुढे मोठ्या प्रमाणावर सैन्य आणि लवाजमा असूनही शंभुराजे औरंगजेबाच्या हातील लागत नव्हते. पण काही फितुरांनी दगा दिली आणि महाराजांना कैद झाली.

राजा शिवछत्रपती ऐतिहासिक महानाट्य – दिल्ली २०२२