शिवमंदिरे – उत्तरेकडून दक्षिणेकडे सरळ रेषेत

भारत हा संस्कृती, श्रद्धा आणि चमत्कारांनी भरलेला देश आहे. कदाचित बाहेरचे देश आपल्या देशाला अंधश्रद्धाळू मानतात. लोकांना देवाचा बळी देणे, झाडात देव शोधणे आणि दगडाला देव मानणे हे खूप विचित्र वाटते, परंतु अनेक वेळा विज्ञानानेही भारतीय श्रद्धा सिद्ध केली आहे. भारतात अशी अनेक मंदिरे आहेत जिथे लोक फक्त देवाचे अस्तित्व अनुभवल्यामुळेच जातात. जेव्हा आपण पौराणिक कथा ऐकतो तेव्हा असे वाटते की ती केवळ एक कथा आहे, परंतु असे पुरावे काही कथांमध्ये सापडले आहेत ज्या अजूनही चमत्कार मानल्या जातात, जसे कि भारतात शिवमंदिरे – उत्तरेकडून दक्षिणेकडे सरळ रेषेत बांधलेली आहेत. (Shiva Temples in a straight line).

आज विज्ञान कितीही प्रगत असल्याचा दावा करत असले तरी भारतातील ज्ञान, विज्ञान आणि अध्यात्माने ज्या उंचीला स्पर्श केला आहे त्याची बरोबरी कोणीही करू शकत नाही. याचे एक उदाहरण म्हणजे हजार वर्षांहून जुनी असलेली ही 5 शिवमंदिरे, जी एकमेकांपासून 500 ते 600 किमी अंतरावर आहेत. पण, त्यांची रेखांश रेषा सारखीच आहे. सोप्या भाषेत सांगायचे तर, त्यामुळे सर्व मंदिरे एका सरळ रेषेत (उत्तरेकडून दक्षिणेकडे सरळ रेषेत) स्थापन होतात. अशा परिस्थितीत प्राचीन हिंदू ऋषीमुनींकडे असे काही तंत्र होते का, असा प्रश्न पडतो, ज्याद्वारे त्यांनी भौगोलिक अक्षता मोजली आणि ही सर्व शिवमंदिरे एका सरळ रेषेत बांधली गेली.

कोणत्याही आधुनिक मोजमाप प्रणालीशिवाय, ही मंदिरे एका सरळ रेषेत बनवणे शक्य नाही, विशेषत: जेव्हा ते एकमेकांपासून शेकडो किलोमीटर अंतरावर असतात. ही सर्व मंदिरे भौगोलिकदृष्ट्या 79°E, 41′, 54′ रेखांशावर स्थित आहेत. यावरून हे सिद्ध होते की, सध्या ज्या विज्ञानाचा आपल्याला अभिमान आहे, ते प्राचीन योगशास्त्राच्या १०% सुद्धा नाही. हे कोणते शिवमंदिर आहेत माहीत आहे का?

१. केदारनाथ मंदिर, उत्तराखंड

केदारनाथ मंदिर हे उत्तराखंडमधील सर्वात महत्त्वाचे धार्मिक स्थळ आहे. हे समुद्रसपाटीपासून 11,500 फूट उंचीवर मंदाकिनी नदीजवळ वसलेले आहे. ही मंदिरे भौगोलिकदृष्ट्या (30.7352° N, 79.096) रेखांशावर स्थित आहेत. केदारनाथ हे भगवान शिवाला समर्पित भारतातील सर्वात महत्त्वाचे हिंदू मंदिर आहे. दरवर्षी एप्रिल महिन्यात देशाच्या कानाकोपऱ्यातून भाविक येथे दर्शनासाठी येतात.

२. कलेश्वरा मुक्तेश्वर स्वामी मंदिर, तेलंगणा

जंगलांनी वेढलेले हे सुंदर ठिकाण करीमनगरपासून 130 किमी अंतरावर आहे. येथील मुक्तेश्वर स्वामींना समर्पित असलेले प्राचीन मंदिर त्याच्या वेगळेपणामुळे भाविकांना आकर्षित करते. हे मंदिर भौगोलिकदृष्ट्या (18.799° N, 79.90) रेखांशावर स्थित आहे. एकाच पायथ्याशी दोन शिवलिंगे आढळणारे हे एकमेव मंदिर आहे. अनेक मंदिरांपैकी एक हे भगवान ब्रह्मदेवाला समर्पित आहे जे एक अद्भुत गोष्ट आहे.

३. कांचीपुरम, एकंबरेश्वर मंदिर, तामिळनाडू

कांचीपुरममधील शेकडो मंदिरांपैकी सर्वात मोठे एकंबरेश्वराचे शिव मंदिर आहे, जे शहराच्या उत्तरेस आहे. टाउनशिपमध्ये असलेल्या 108 शिवमंदिरांमध्‍ये देखील हे अग्रेसर आहे. अनेक ठिकाणी त्याला एकंबरनाथ असेही म्हटले गेले आहे. हे मंदिर भौगोलिकदृष्ट्या रेखांश (१२.९४° उत्तर, ७९.६९) वर स्थित आहे. हे मंदिर 23 एकरात पसरले आहे आणि गोपुरमची उंची 194 फूट आहे. या कारणास्तव या गोपुरमला वेगळ्या श्रेणीत ठेवण्यात आले आहे. दक्षिण भारतात अग्नी, जल, आकाश, वायू आणि पृथ्वी या पाच घटकांचे प्रतिनिधित्व करणाऱ्या शिवलिंगांची संकल्पना पाच वेगवेगळ्या ठिकाणी आढळते. एकंबरेश्वरातील पृथ्वी तत्व मातीच्या लिंगामध्ये परावर्तित होते. म्हणूनच हे मंदिर इथल्या अनोख्या भक्तीचे केंद्र आहे.

४. चिदंबरम, तामिळनाडू

चिदंबरम मंदिर हे भगवान शिवाला समर्पित एक हिंदू मंदिर आहे जे चिदंबरम मंदिराच्या मध्यभागी स्थित आहे, पाँडिचेरीच्या 78 किमी दक्षिणेस आणि कुड्डालोर जिल्ह्याच्या उत्तरेस 60 किमी, तामिळनाडू पूर्व-मध्य भागाच्या आग्नेय राज्याच्या कुड्डालोर जिल्हा. हे मंदिर भौगोलिकदृष्ट्या रेखांशावर (11.39°N, 79.69) वसलेले आहे. संगम अभिजात विदुवेलविदुगु पेरुमाटकनच्या पारंपारिक विश्वकर्मांच्या आदरणीय ओळीचा संदर्भ देतात जे मंदिर पुनर्निर्माणाचे मुख्य शिल्पकार होते. मंदिराच्या इतिहासात अनेक जीर्णोद्धार झाले आहेत. विशेषतः पल्लव/चोल शासकांच्या प्राचीन आणि मध्ययुगीन काळात.

५. रामेश्वरम मंदिर, तामिळनाडू

रामेश्वरम हे दक्षिण भारताच्या किनार्‍यावरील एक बेट-शहर आहे जे हिंदूंसाठी एक पवित्र तीर्थक्षेत्र आहे. उत्तर भारतातील काशीची (वाराणसी किंवा बनारस) ओळख दक्षिणेतील रामेश्वरमची आहे. धार्मिक हिंदूंसाठी तिथली भेट काशीइतकीच महत्त्वाची आहे. भौगोलिकदृष्ट्या (9.2881°N, 79.317) रेखांशावर स्थित आहे. रामेश्वरम हे मद्रासपासून सुमारे ६०० किमी दक्षिणेस आहे. रामेश्वरम हे एक सुंदर बेट आहे. हे हिंदी महासागर आणि बंगालच्या उपसागराने वेढलेले आहे. येथे रामायणाशी संबंधित इतर धार्मिक स्थळेही आहेत.

आपल्या देशात अशी शिवमंदिरे आहेत जी उत्तरेकडून दक्षिणेकडे एकाच ओळीत बांधलेली आहेत. कसे ? आता याला वास्तू म्हणा किंवा विज्ञान म्हणा किंवा वेद म्हणा !