जम्मू-काश्मीरमधील अनंतनाग जिल्ह्यातील पहलगाम येथे मंगळवारी (२२ एप्रिल २०२५) झालेल्या एका भयंकर दहशतवादी हल्ल्याने संपूर्ण देशाला हादरून सोडले आहे. या हल्ल्यात २८ पर्यटकांचा मृत्यू झाला असून, अनेक जण जखमी झाले आहेत. पहलगामच्या बैसरन घाटीतील या हल्ल्याने काश्मीरच्या शांततेच्या दाव्यांवर प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले आहे. हा हल्ला गेल्या २५ वर्षांतील पर्यटकांवरील सर्वात मोठा हल्ला मानला जात आहे.
हल्ल्याचे स्वरूप आणि घटनाक्रम
मंगळवारी दुपारी साधारण २:३० वाजण्याच्या सुमारास बैसरन घाटीतील पर्यटक स्थळावर घोडेस्वारीचा आनंद घेणाऱ्या पर्यटकांवर दहशतवाद्यांनी अचानक गोळीबार सुरू केला. सूत्रांनुसार, हल्लेखोरांनी लष्कर आणि पोलिसांच्या गणवेशात येऊन हा हल्ला केला, ज्यामुळे सुरुवातीला पर्यटकांना त्यांच्यावर संशय आला नाही. मुस्लिम आतांकवाद्यानी पर्यटकांचा धर्म विचारून त्यांना निवडून गोळ्या झाडल्या, असे काही प्रत्यक्षदर्शींनी सांगितले. या हल्ल्यात ४५ जणांच्या गटातील २८ पर्यटकांचा मृत्यू झाला, तर १७ हून अधिक जण जखमी झाले. जखमींमध्ये काही परदेशी पर्यटकांचाही समावेश असण्याची शक्यता आहे.
हल्ल्याच्या ठिकाणी असलेल्या काही स्थानिकांनी तातडीने जखमींना रुग्णालयात पोहोचवले. अनंतनाग पोलिसांनी २४ तास आपत्कालीन हेल्प डेस्क सुरू केली आहे, तर भारतीय लष्कर आणि जम्मू-काश्मीर पोलिसांनी संयुक्तपणे बैसरन परिसरात शोधमोहीम सुरू केली आहे. या हल्ल्याची जबाबदारी लष्कर-ए-तैयबाशी संबंधित ‘द रेझिस्टन्स फ्रंट’ (TRF) या दहशतवादी संघटनेने घेतली आहे. TRF ने आपल्या संदेशात म्हटले आहे की, जम्मू-काश्मीरमध्ये बाहेरील लोकांना बेकायदेशीरपणे वसवले जात आहे आणि त्यांच्या विरोधात अशीच हिंसा सुरू राहील.
सरकारी प्रतिक्रिया आणि उच्चस्तरीय कारवाई
या हल्ल्याने केंद्र आणि राज्य सरकारला तातडीने कारवाईसाठी भाग पाडले. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी सौदी अरबमधील आपला दौरा अर्धवट सोडून भारतात परतण्याचा निर्णय घेतला. त्यांनी केंद्रीय गृहमंत्री अमित शाह यांच्याशी फोनवर चर्चा करून तातडीने घटनास्थळी भेट देण्याचे निर्देश दिले. शाह मंगळवारी रात्रीच श्रीनगरला पोहोचले असून, त्यांनी उच्चस्तरीय सुरक्षा आढावा बैठक घेतली. यावेळी जम्मू-काश्मीरचे उपराज्यपाल मनोज सिन्हा, गृह सचिव गोविंद मोहन, गुप्तचर विभागाचे प्रमुख तपन डेका आणि इतर वरिष्ठ अधिकारी उपस्थित होते.
पंतप्रधान मोदी यांनी हल्ल्याचा तीव्र निषेध करताना म्हटले आहे की, “हल्लेखोरांना न्यायाच्या कठोर कक्षेत आणले जाईल. कोणालाही सोडले जाणार नाही.” जम्मू-काश्मीरचे उपराज्यपाल मनोज सिन्हा यांनीही हल्ल्याचा निषेध केला आणि जखमींना तातडीने वैद्यकीय मदत पुरवण्याचे निर्देश दिले. राष्ट्रीय तपास यंत्रणा (NIA) च्या दोन विशेष पथकांना दिल्ली आणि जम्मू येथून श्रीनगरला पाठवण्यात आले आहे, ज्यात फॉरेन्सिक तज्ज्ञांचाही समावेश आहे.
राजकीय आणि आंतरराष्ट्रीय प्रतिक्रिया
या हल्ल्याने राजकीय वर्तुळातही खळबळ माजवली आहे. काँग्रेस नेते राहुल गांधी यांनी हल्ल्याला “कायरतापूर्ण” आणि “हृदयद्रावक” असे संबोधत शोक व्यक्त केला. पीडीपीच्या नेत्या मेहबुबा मुफ्ती यांनी सर्व काश्मिरींना बुधवारी बंदचे आवाहन केले आहे. जम्मू चेंबर अँड बार असोसिएशननेही बुधवारी पूर्ण बंदचे आवाहन केले आहे.
आंतरराष्ट्रीय स्तरावर, इस्रायलचे परराष्ट्रमंत्री गिदोन सार यांनी हल्ल्याचा निषेध करताना भारताला दहशतवादाविरुद्धच्या लढ्यात पाठिंबा जाहीर केला. याशिवाय, अनेक देशांनी या हल्ल्याचा निषेध केला आहे.
पहलगाम: पर्यटकांचे नंदनवन, आता रक्तरंजित
पहलगाम हे जम्मू-काश्मीरमधील एक सुरक्षित आणि लोकप्रिय पर्यटन स्थळ म्हणून ओळखले जाते. येथील निसर्गरम्य जंगले, स्वच्छ पाण्याच्या झऱ्या आणि हिरवीगार कुरणे दरवर्षी लाखो पर्यटकांना आकर्षित करतात. गेल्या वर्षी २०२४ मध्ये सुमारे ३५ लाख पर्यटकांनी काश्मीरला भेट दिली, यातील बहुतांश भारतीय होते. भारत सरकारने पहलगामला स्कीइंग आणि उन्हाळी सुट्ट्यांसाठी प्रोत्साहन दिले आहे. २०२३ मध्ये श्रीनगरमध्ये झालेल्या जी-२० पर्यटन बैठकीने येथील शांतता आणि सामान्य परिस्थितीचे प्रतीक म्हणून याची ओळख करून दिली होती. मात्र, या हल्ल्याने पहलगामच्या सुरक्षिततेवर प्रश्नचिन्ह निर्माण झाले आहे.
हा हल्ला अशा वेळी झाला आहे, जेव्हा अमरनाथ यात्रेला अवघे काही दिवस उरले आहेत. पहलगाम हा अमरनाथ यात्रेचा प्रमुख आधार शिविर आहे. या हल्ल्याने यात्रेच्या सुरक्षिततेवरही प्रश्न उपस्थित केले आहेत. गेल्या काही महिन्यांत काश्मीर खोऱ्यात दहशतवादी हल्ल्यांमध्ये वाढ झाली आहे. ऑक्टोबर २०२४ मध्ये गांदरबल येथील गगनगीर येथे झालेल्या हल्ल्यात एका डॉक्टरसह सात मजुरांचा मृत्यू झाला होता, तर गुलमर्ग येथील हल्ल्यात दोन जवान आणि दोन कुली मारले गेले होते. या घटनांमुळे काश्मीरमधील शांतता धोक्यात आल्याचे स्पष्ट होते.
पुढे काय?
हा हल्ला केवळ काश्मीरच्या सुरक्षाव्यवस्थेवरच नव्हे, तर पर्यटनावरही मोठा परिणाम करणारा आहे. पहलगाममधील हल्ल्यानंतर पर्यटकांमध्ये भीतीचे वातावरण पसरले आहे. एअर इंडिया आणि इंडिगो यासारख्या विमान कंपन्यांनी श्रीनगरहून पर्यटकांना बाहेर काढण्यासाठी अतिरिक्त उड्डाणांची व्यवस्था केली आहे. याशिवाय, दिल्ली आणि मुंबईसारख्या शहरांमध्येही हाय अलर्ट जारी करण्यात आला आहे.
काश्मीरमधील दहशतवाद हा एक जटिल आणि दीर्घकालीन प्रश्न आहे. या हल्ल्याने केंद्र सरकार आणि स्थानिक प्रशासनापुढे मोठे आव्हान उभे केले आहे. दहशतवाद्यांना कठोर शिक्षा देण्याबरोबरच स्थानिक जनतेचा विश्वास संपादन करणे आणि पर्यटनाला पुन्हा रुळावर आणणे हे सरकारसमोरील प्रमुख प्रश्न आहेत. या हल्ल्याने पुन्हा एकदा सिद्ध केले आहे की, काश्मीरमधील शांतता अजूनही नाजूक आहे आणि ती टिकवण्यासाठी ठोस आणि दीर्घकालीन उपाययोजनांची गरज आहे.
संदर्भ:
-
आज तक, लाइव्ह हिंदुस्तान, एनडीटीव्ही, नवभारत टाइम्स, इंडिया न्यूज
The short URL of the present article is: https://moonfires.com/2un2
If you want to use your preferred UPI app, our UPI ID is raj0nly@UPI (you can also scan the QR Code below to make a payment to this ID.
